مالیات مشاغل آزاد چیست و چه کسانی باید پرداخت کنند؟
مالیات مشاغل آزاد یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که برای تمامی اشخاص حقیقی که از طریق فعالیت‌های شغلی کسب درآمد می‌کنند، در نظر گرفته شده است.
طبق قوانین مالیاتی کشور، تمام افرادی که از طریق مشاغل آزاد مختلف در ایران کسب درآمد می‌کنند، موظف به پرداخت بخشی از درآمد خود به عنوان مالیات هستند. در این مقاله به بررسی دقیق مالیات مشاغل آزاد، گروه‌بندی مشاغل مشمول مالیات و نحوه محاسبه آن خواهیم پرداخت.
- مالیات مشاغل آزاد چیست؟
- نحوه محاسبه مالیات مشاغل
- گروه‌بندی مشاغل مشمول مالیات
- مشاغل گروه اول
- نرخ‌های مالیاتی مشاغل در سال 1404
- سوالات متداول
مالیات مشاغل آزاد چیست؟
مالیات مشاغل آزاد به مالیاتی گفته می‌شود که بر درآمد اشخاص حقیقی که از طریق فعالیت‌های شغلی مختلف کسب می‌شود، تعلق می‌گیرد.
طبق ماده 93 قانون مالیات‌های مستقیم، «درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل‌های این قانون در ایران تحصیل کند پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می‌باشد».
به بیان ساده‌تر، هر شخص حقیقی که در حال انجام فعالیت و کسب‌وکاری است، موظف به پرداخت مالیات به دولت می‌باشد.
این قانون طیف وسیعی از مشاغل را شامل می‌شود، از جمله وکالت، پزشکی، مغازه‌داری، تعمیرگاه‌ها و بسیاری موارد دیگر که افراد از طریق آنها کسب درآمد می‌کنند.
نکته مهم: همه اشخاص حقیقی که از طریق مشاغل آزاد در ایران کسب درآمد می‌کنند، مشمول پرداخت مالیات مشاغل هستند، حتی اگر اتباع خارجی باشند.
نحوه محاسبه مالیات مشاغل
در ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌های مستقیم کشور، به طور جامع در زمینه نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل بحث شده است. درآمد سالانه مشمول مالیات مؤدیان که اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر تسلیم کرده‌اند، تا میزان معافیت موضوع ماده (۸۴) که هر ساله در قوانین بودجه کشور اعلام می‌شود، از پرداخت مالیات معاف بوده و مازاد آن به نرخ‌های مذکور در ماده (۱۳۱) این قانون مشمول مالیات خواهد بود.
برای محاسبه مالیات مشاغل، درصدی از درآمد خالص کسب و کار در نظر گرفته می‌شود. این درصد، به میزان سود حاصل از فعالیت شغلی بستگی دارد. طبق آخرین اصلاحات انجام شده در قانون مالیات‌های مستقیم، نرخ‌های مالیاتی برای مشاغل آزاد به شرح زیر است:
| میزان درآمد مشمول مالیات | نرخ مالیات |
|---|---|
| تا 200 میلیون تومان درآمد | 15 درصد |
| درآمد بالاتر از 200 میلیون تا 400 میلیون تومان | 20 درصد |
| درآمد بیش از 400 میلیون تومان | 25 درصد |
این نرخ‌ها برای همه انواع مشاغل آزاد صدق می‌کند و بسته به میزان سود خالص، مالیات مشاغل بین 15 تا 25 درصد متغیر است.
گروه‌بندی مشاغل مشمول مالیات
سازمان امور مالیاتی کشور، مشاغل را بر اساس حجم فعالیت و نوع کسب‌وکار به سه گروه تقسیم‌بندی کرده است. این تقسیم‌بندی بر اساس آخرین اصلاحیه آیین‌نامه ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم صورت گرفته و تعیین‌کننده تکالیف مالیاتی هر گروه است.
مشاغل گروه اول
مشاغل گروه اول شامل دو دسته می‌شوند:
الف) مشاغلی که بر اساس نوع فعالیت در گروه اول قرار می‌گیرند:
- کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان (دارندگان کارت بازرگانی)
- صاحبان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی و بهره‌برداران معادن دارای پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه یا مراجع ذیربط
- صاحبان هتل‌های سه ستاره و بالاتر
- صاحبان بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها، درمانگاه‌ها، کلینیک‌های تخصصی
- صاحبان مشاغل صرافی
- صاحبان فروشگاه‌های زنجیره‌ای دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه و یا مراجع ذیربط
- صاحبان موسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری، خدمات مالی و ارائه دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره‌ای، انفورماتیک و طراحی سیستم
- صاحبان موسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی اعم از مسافری و یا باربری
ب) مشاغلی که بر اساس حجم فعالیت در گروه اول قرار می‌گیرند:
طبق آخرین بخشنامه سازمان امور مالیاتی، صاحبان مشاغلی که براساس اظهارنامه مالیاتی، فروش ابرازی یا تشخیصی قطعی شده دو سال پیش آنها تا پایان دی ماه بیش از 300 میلیارد ریال باشد، در گروه اول قرار می‌گیرند.
به عنوان مثال، برای تعیین گروه مالیاتی در سال 1402، باید به میزان درآمد ابرازی در اظهارنامه مالیاتی سال 1400 مراجعه کرد. اگر این مبلغ بیش از 300 میلیارد ریال بوده باشد، مشمول مقررات گروه اول خواهید بود.
نکته مهم: مشاغل گروه اول موظف به نگهداری دفاتر رسمی و استفاده از خدمات حسابداران رسمی هستند.
نرخ‌های مالیاتی مشاغل در سال 1404
با توجه به روند تغییرات در قوانین مالیاتی کشور، انتظار می‌رود که در سال 1404 نیز نرخ‌های مالیاتی مشاغل آزاد همچنان بر اساس طبقه‌بندی درآمدی محاسبه شود. البته ممکن است سقف‌های درآمدی با توجه به تورم و شرایط اقتصادی تغییر کند.
بر اساس روند سال‌های گذشته، نرخ‌های مالیاتی مشاغل آزاد در سال 1404 احتمالاً به صورت پلکانی و بین 15 تا 25 درصد خواهد بود، اما برای اطلاع دقیق از نرخ‌های مالیاتی و سقف معافیت‌ها در سال 1404، باید منتظر اعلام رسمی سازمان امور مالیاتی بود.
سوالات متداول درباره مالیات مشاغل آزاد
مالیات مشاغل آزاد یک الزام قانونی برای تمامی صاحبان مشاغل است و عدم پرداخت آن می‌تواند منجر به جرایم سنگین مالیاتی شود. آشنایی با قوانین مالیاتی و گروه‌بندی مشاغل می‌تواند به صاحبان کسب‌وکارها کمک کند تا تکالیف مالیاتی خود را به درستی انجام دهند و از پرداخت جرایم اجتناب کنند. برای اطلاع دقیق‌تر از وضعیت مالیاتی خود، می‌توانید با مشاوران مالیاتی مشورت کنید.
محاسبه مالیات پزشکان، وکلا و مهندسان ۱۴۰۴
پیشگیری از جریمه مالیاتی مشاغل آزاد در ۱۴۰۴
سقف معافیت مالیاتی مشاغل آزاد ۱۴۰۴ چقدر است
محاسبه مالیات مشاغل آزاد ۱۴۰۴ با مثال و جدول
چگونه مالیات مشاغل آزاد را قانونی کم کنیم؟
۵ اشتباه رایج در ثبت اظهارنامه مالیات مشاغل آزاد