مالیات مشاغل آزاد یکی از مهم‌ترین زیرمجموعه‌های مالیات است که بر درآمد افراد حقیقی دارای کسب‌وکار آزاد وضع می‌شود. منظور از مشاغل آزاد، فعالیت‌هایی است که خارج از استخدام سازمان‌ها و شرکت‌ها انجام‌شده و درآمد حاصل از آن مشمول مالیات خواهد بود. عمده گروه‌بندی مشاغل مالیاتی در سه گروه اصلی انجام می‌شود که بر مبنای حجم فعالیت و درآمد سالانه آنها تعیین می‌گردد.
مطابق قانون بودجه سال ۱۴۰۴، تمامی صاحبان مشاغل آزاد با درآمد سالانه تا سقف ۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال (۲۰۰ میلیون تومان) از پرداخت مالیات معاف هستند. فقط درآمد مازاد بر این مبلغ مشمول پرداخت مالیات خواهد شد. همچنین برخی فعالیت‌ها مانند نشریات، انتشارات و تولیدات فرهنگی دارای مجوز ویژه معافیت‌های بیشتری دارند. این معافیت بر اساس بند «ث» تبصره ۱ قانون بودجه و ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌های مستقیم تعیین شده است
برای پرداخت مالیات مشاغل آزاد، طی کردن مراحل زیر الزامی است:
برخی گروه‌های شغلی امکان استفاده از اظهارنامه پیش‌فرض را دارند که ارائه اطلاعات به‌صورت خودکار و ساده‌تر انجام می‌شود [طبقه‌بندی مشاغل ۱۴۰۴].
راهنمای گام‌به‌گام محاسبه مالیات مشاغل آزاد ۱۴۰۴ به شرح زیر است:
| درآمد مشمول مالیات سالانه | نرخ مالیاتی |
|---|---|
| تا ۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۱۵٪ |
| ۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۴,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۲۰٪ (برای مازاد بر ۲ میلیارد ریال) |
| بالای ۴,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۲۵٪ (برای مازاد بر ۴ میلیارد ریال) |
برای مثال اگر درآمد مشمول مالیات فردی در سال ۱۴۰۴ معادل ۵۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال باشد و طبق فعالیت ضریب سودآوری وی ۹٪ باشد، ابتدا سود مشمول مالیات محاسبه شده و سپس معافیت کسر و باقی‌مانده با نرخ‌های فوق مالیات‌بندی خواهد شد [محاسبه مالیات مشاغل].
